_edited.jpg)
Δικηγορικός Οδηγός Διαζυγίου
για εν Διαστάσει Συζύγους
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εισαγωγή
I. Γιατί πρέπει να διαχωριστεί η έγγαμη διάσταση από το διαζύγιο
II. Τί σημαίνει "διακοπή της έγγαμης συμβίωσης" ή αλλιώς "έγγαμη διάσταση"
III. Ζητήματα που ανακύπτουν κατά την έγγαμη διάσταση :
1. Ποιός σύζυγος θα έχει την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων
2. Ποιός σύζυγος θα πληρώνει διατροφή για τα τέκνα και πώς αυτή υπολογίζεται
3. Πώς θα επικοινωνεί με τα ανήλικα τέκνα ο σύζυγος που δεν έχει την επιμέλειά τους
4. Πότε δικαιούται ο ένας σύζυγος διατροφή από τον άλλο και πώς αυτή υπολογίζεται
5. Ποιός σύζυγος θα παραμείνει στην (πρώην) οικογενειακή στέγη
6. Σε ποιόν σύζυγο θα παραμείνει η οικοσκευή, τα έπιπλα του σπιτιού και άλλα χρήσιμα κινητά πράγματα
7. Τί γίνεται με τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν αποκτηθεί κατά τη διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης ("αποκτήματα γάμου")
IV. Πρέπει αναγκαστικά να καταφύγω στο Δικαστήριο, για να διευθετήσω τα ζητήματα που προκύπτουν από την έγγαμη διάσταση ;
V. Άν κάνω εξωδικαστική συμφωνία, μπορώ να έχω κοινό δικηγόρο με τον/την
εν διαστάσει σύζυγό μου;
VΙ. Επίλογος
Εισαγωγή
Οι νομικές συμβουλές που θα βρείτε στο διαδίκτυο στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι γραμμένες σε μια γλώσσα που ξενίζει στον αναγνώστη, ο οποίος δεν είναι εξοικειωμένος με την νομική ορολογία και με την δικαστηριακή πρακτική. Έχουμε διαπιστώσει ότι οι συμβουλές αυτές είναι στην πραγματικότητα πιο κατανοητές από τους συναδέλφους μας δικηγόρους παρά από τον πολίτη, στον οποίο οι συμβουλές αυτές θεωρητικά απευθύνονται. Αυτό οφείλεται συχνά στο γεγονός ότι οι νομικοί επιστήμονες που αρθρογραφούν επιθυμούν να διατηρούν ένα "λόγιο" ύφος, ώστε να μην θεωρηθεί ότι η ανάλυσή τους υποπίπτει σε απλοϊκές εκλαϊκεύσεις. Ο οδηγός αυτός διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες διαδικτυακές νομικές συμβουλές ακριβώς ως προς το ότι έχει ως αυτοσκοπό να εκλαϊκεύσει - όσο είναι δυνατό - την νομική διαδικασία του διαζυγίου, χωρίς ωστόσο να καταλήγει απλοϊκός. Γι' αυτό το λόγο, επιτρέψτε μας να σας απευθυνόμαστε στον ενικό.
Στον παρόντα οδηγό θα μοιραστούμε μαζί σου κάποια βασικά ζητήματα που θα κληθείς να αντιμετωπίσεις όσο διάστημα βρίσκεσαι σε διάσταση και που βασίζονται στην πολυετή ενασχόλησή μας με υποθέσεις οικογενειακού δικαίου. Δεδομένου ότι οι νομικές διαφορές μεταξύ των συζύγων ενόψει της λύσης του γάμου τους είναι πολυεπίπεδες και περίπλοκες, ο παρών οδηγός θα μπορούσε να είναι κυριολεκτικά πολύτομος. Ωστόσο, έχουμε επιλέξει να τον κρατήσουμε σύντομο και κατανοητό, αποφεύγοντας την ανάλυση ειδικότερων νομικών ζητημάτων και τη χρήση δύσκολων νομικών εννοιών. Στόχος μας είναι στο τέλος της ανάγνωσης αυτού του οδηγού, να έχεις αποκτήσει μια γενική αλλά συγχρόνως συμπαγή εικόνα για τα θέματα που θα προκύψουν όσο διάστημα βρίσκεσαι σε έγγαμη διάσταση. Επειδή κάποια ζητήματα έχουν ήδη αναπτυχθεί σε ήδη δημοσιευμένα άρθρα του ιστότοπου, γίνεται παραπομπή σε αυτά και θα είναι χρήσιμο να τα διαβάσεις.
Ο παρών πρακτικός οδηγός δεν έχει σκοπό να υποκαταστήσει τη συνεργασία που έχεις με το δικηγόρο σου. Ο δικηγόρος που έχεις επιλέξει ή που θα επιλέξεις είναι ο αποκλειστικά αρμόδιος να σε καθοδηγήσει, ώστε να χαράξετε μαζί την στρατηγική που ανταποκρίνεται αποκλειστικά στις ανάγκες της δικής σου περίπτωσης. Ωστόσο, όσο πιο ενημερωμένος/η είσαι εξ αρχής για τα ζητήματα που σε απασχολούν, τόσο πιο αρμονικά και με ασφάλεια μπορείς να συνεργαστείς με τον επαγγελματία που έχει αναλάβει την υπόθεσή σου.
Είμαστε στη διάθεσή σου, άν θες να επικοινωνήσεις μαζί μας και να μας εκθέσεις τα ζητήματα που σε απασχολούν, άν ο γάμος σου αντιμετωπίζει προβλήματα και θες να μάθεις πώς μπορείς να τα διαχειριστείς από νομική πλευρά. Πιστεύουμε ότι ο παρών πρακτικός οδηγός θα σε βοηθήσει να βάλεις αρχικά τις σκέψεις σου σε τάξη και να αποκτήσεις μια καλή εικόνα για το τί θα κληθείς να αντιμετωπίσεις. Μη διστάσεις να μας στείλεις ιδιωτικό μήνυμα εδώ και εμείς θα επικοινωνήσουμε μαζί σου, για να λύσουμε τις απορίες σου.
I. Γιατί πρέπει να διαχωριστεί η έγγαμη διάσταση από το διαζύγιο
Όταν έχεις αποφασίσει ότι πρέπει να μπει ένα τέλος στο γάμο σου, το πρώτο πράγμα που πρέπει να σκεφτείς είναι το διαζύγιο. Σωστά ; Κι όμως αυτό είναι το μεγαλύτερο Λάθος ! Πρέπει να ξεχάσεις εκφράσεις που ακούγονται σε ελληνικά σήριαλ, όπως : "Σου έφερα να υπογράψεις τα χαρτιά του διαζυγίου". Δεν υπάρχει τίποτα πιο ανακριβές και πιο αστείο από αυτό.
Όταν μιλάμε για διαζύγιο, μιλάμε για αγωγή διαζυγίου στο δικαστήριο ή για υπογραφή συμβολαιογραφικής πράξης συναινετικής λύσης του γάμου. Πριν καταθέσεις αγωγή διαζυγίου ή πριν υπογράψεις συναινετικό διαζύγιο, είναι πάρα πολλά τα ζητήματα που πρέπει να έχεις διευθετήσει προηγουμένως. Το διαζύγιο κηρύσσει τη λύση του γάμου σου. Δε λύνει όλα τα άλλα ζητήματα που ανακύπτουν από τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης σου.
II. Τί σημαίνει "διακοπή της έγγαμης συμβίωσης"
ή αλλιώς "έγγαμη διάσταση"
"Διάσταση" είναι η φυσική και ψυχική αποξένωση των συζύγων, με την πρόθεση του ενός ή και των δύο να μην έχουν πλέον κοινή ζωή. Η "διάσταση" διαρκεί μέχρι να λυθεί ο γάμος είτε δικαστικά (με δικαστική απόφαση) είτε συναινετικά (με συμβολαιογραφική πράξη).
Για να υπάρχει διάσταση πρέπει να λείπει τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω στοιχεία : το εξωτερικό-αντικειμενικό στοιχείο του γάμου (το λεγόμενο "corpus", δλδ. "σώμα" στα λατινικά) ή το εσωτερικό-ψυχολογικό στοιχείο του γάμου (το λεγόμενο "animus", δλδ. "ψυχή" στα λατινικά).
1. Το εξωτερικό-αντικειμενικό στοιχείο του γάμου (corpus) θεωρείται ότι λείπει, όταν οι σύζυγοι συστηματικά :
⦁ δεν κατοικούν μαζί
⦁ δεν διατηρούν σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ τους
⦁ δεν επικοινωνούν μεταξύ τους απευθείας αλλά μόνο μέσω τρίτων
⦁ δεν κάνουν κοινές εμφανίσεις σε κοινωνικές εκδηλώσεις
⦁ δηλώνουν στους τρίτους ότι έχουν χωρίσει
⦁ διατηρούν δημοσίως ερωτικές σχέσεις με άλλα πρόσωπα
⦁ δεν παρέχουν φροντίδα στο σύζυγο που πάσχει από κάποια ασθένεια
⦁ δεν προσφέρουν σκοπίμως χρήματα για την αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών
⦁ προβαίνουν δημοσίως σε βάρος του συζύγου σε προσβλητικές ή ακόμα και κακοποιητικές ενέργειες
2. Το εσωτερικό-ψυχολογικό στοιχείο του γάμου (animus) θεωρείται ότι λείπει, όταν οι σύζυγοι συστηματικά :
⦁ αποφεύγουν να έρχονται σε συνεννόηση για την επίλυση των οικογενειακών τους ζητημάτων
⦁ εκφράζονται απαξιωτικά προς τον σύζυγο
⦁ δεν υπολογίζουν τον σύζυγο κατά τη λήψη οικογενειακών αποφάσεων
⦁ διατηρούν εν κρυπτώ ερωτική σχέση με άλλο άτομο
⦁ νιώθουν ότι δεν έχουν κοινούς στόχους ζωής
⦁ δεν επιθυμούν - λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων - να συνεχίσουν τον έγγαμο βίο τους, παρά το γεγονός ότι υπάρχει μεταξύ τους σεβασμός ή ακόμα και αγάπη
Η αναφορά των παραπάνω περιπτώσεων είναι απλώς ενδεικτική και όπως είναι ευνόητο συχνά αλληλοκαλύπτονται. Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων όπου υφίσταται διάσταση των συζύγων λείπουν και τα δύο αυτά στοιχεία, δλδ. και το corpus και το animus του γάμου. Άλλωστε, συνήθως η έναρξη της διάστασης σηματοδοτείται από ένα γεγονός που καταδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι οι σύζυγοι δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν πια να πορεύονται μαζί. Οι λόγοι διάσπασης της έγγαμης συμβίωσης αποτελούν συγχρόνως και τα λεγόμενα "κλονιστικά γεγονότα του γάμου", τα οποία το δικαστήριο εξετάζει σε περίπτωση που ασκηθεί αγωγή διαζυγίου.
Δεν θα δυσκολευτείς να αποδείξεις στο δικαστήριο ότι βρίσκεσαι σε διάσταση με τον/την συζυγό σου ! Αυτό όμως που θα πρέπει να προσέξεις είναι πώς θα παρουσιάσεις τα γεγονότα που αποδεικνύουν τη διάσταση, ώστε να αποδείξεις ότι αυτή έχει επέλθει αποκλειστικά λόγω της συμπεριφοράς του/της συζύγου σου και άρα ότι υπαίτιος για τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης δεν είσαι εσύ αλλά μόνο ο/η σύζυγός σου. Αυτό είναι κρίσιμο διότι, παρά το γεγονός ότι ο νόμος δεν συνδέει πάντα το ζήτημα της υπαιτιότητας για την διάσταση του γάμου με τη ρύθμιση των παρακάτω ζητημάτων, στην πράξη τα δικαστήρια φαίνεται να μην αντιμετωπίζουν ευνοϊκά το σύζυγο που έχει κριθεί αποκλειστικά υπαίτιος για τα προβλήματα του γάμου.
Ακολουθεί παράδειγμα από δικόγραφο ασφαλιστικών μέτρων, στο οποίο περιγράφεται ο ισχυρός κλονισμός του γάμου από αποκλειστική υπαιτιότητα του αντιδίκου συζύγου :
"Με τον αντίδικο γνωριστήκαμε το καλοκαίρι του έτους ....μέσω κοινών γνωστών. Δεδομένου ότι η έλξη μεταξύ μας ήταν ακαριαία αρχίσαμε να βγαίνουμε και σύντομα συνήψαμε σχέση. Από την αρχή δε της σχέσης μας ο αντίδικος μου έδωσε πλείστα σημάδια ότι ήταν ένας άνθρωπος καταπιεστικός και οξύθυμος, ο οποίος ένιωθε την αδήριτη ανάγκη να έχει υπό τον ενδελεχή του έλεγχο κάθε μου κίνηση. Ούσα, όμως, εγώ στην δίνη έντονων ερωτικών συναισθημάτων για τον καθού όχι απλώς δεν δυσανασχετούσα με την επιμονή του να είμαστε συνέχεια μαζί καθώς και με την καχυποψία του σε περίπτωση που - λόγω φόρτου εργασίας μου - δεν μπορούσα να τον συναντήσω, αλλά θεωρούσα την συμπεριφορά του άκρως κολακευτική και αποδεικτική της αγάπης του για μένα ! Μετά από σχέση έξι μηνών περίπου, ο αντίδικος μου έκανε πρόταση γάμου, την οποία εγώ φυσικά δέχτηκα περιχαρής, αγνοώντας τις παραπάνω ενδείξεις και ανυπομονώντας να ξεκινήσουμε την κοινή μας ζωή.
Μία εβδομάδα πριν από τον αρραβώνα μας μεταβήκαμε με τον αντίδικο στην ....., προκειμένου να διαλέξουμε μαζί το φόρεμα που θα φορούσα στην ως άνω περίσταση. Καθώς περπατούσαμε διέκρινα μια κλωστή να κρέμεται στην πίσω τσέπη του παντελονιού του αντιδίκου, την οποία και τράβηξα σχεδόν ασυναίσθητα, καθώς ήξερα ότι ο αντίδικος πάντα φρόντιζε για την καλαίσθητη εμφάνισή του. Προς μεγάλη μου έκπληξη ο καθού δημιούργησε τεράστια σκηνή στη μέση του δρόμου υβρίζοντας τόσο τα θεία όσο και εμένα με χυδαιότατες φράσεις και όλ’ αυτά, διότι με την ανωτέρω ενέργεια μου δήθεν τον «ξεφτίλισα». Εγώ κλαίγοντας του ζητούσα συγγνώμη προσπαθώντας να του εξηγήσω ότι δεν είχα την παραμικρή πρόθεση να τον μειώσω, αλλά εκείνος συνέχιζε απτόητος τις ύβρεις του προσελκύοντας με αυτόν τον τρόπο τα βλέμματα των περαστικών, στους οποίους είχαμε κυριολεκτικά γίνει θέαμα. Αφότου ηρέμησα, επέλεξα να χαρακτηρίσω το ανωτέρω συμβάν απλώς ως «ατυχές», χωρίς να μου περάσει ποτέ από το μυαλό ότι το περιστατικό εκείνο αποτελούσε τον προπομπό της συμπεριφοράς του εναγομένου έναντι εμού για το υπόλοιπο της κοινής μας ζωής.
Με τον αντίδικο τελέσαμε νόμιμο γάμο σύμφωνα με τους κανόνες της Ανατολικής Ορθόδοξης του Χριστού Εκκλησίας στις ...... στον ιερό ναό .... Στην αρχή της εγγάμου συμβιώσεως μας εγκατασταθήκαμε σε ένα αυτόνομο ισόγειο Διαμέρισμα κτιριακού συγκροτήματος, κειμένου επί της οδού ............. της πόλης .... και στη συνέχεια εγκατασταθήκαμε στον ....όροφο οικοδομής, κειμένης στο ίδιο ως άνω κτιριακό συγκρότημα, ιδιοκτησίας των γονέων του αντιδίκου. Μάλιστα ο αντίδικος ούτε κατ΄ ελάχιστον δεν βοήθησε στην ως άνω μετεγκατάσταση μας. Ολόκληρη την ευθύνη της μετακόμισης ανέλαβα εγώ και μάλιστα μαζί με την βοήθεια του πατέρα μου βάψαμε ολόκληρο το ως άνω Διαμέρισμα επιφανείας …. τ.μ. Σημειωτέον ότι ο καθού δεν συνέβαλε οικονομικά ούτε καν στην επίπλωση του σπιτιού θεωρώντας ότι καλώς εγώ αναλάμβανα εξ ιδίων χρημάτων να αγοράσω τα έπιπλα και λοιπά διακοσμητικά της οικία μας. Και τούτο διότι, όπως έλεγε ο ίδιος, μου είχε πληρώσει τα εισιτήρια για το ταξίδι αναψυχής μας στο Ντουμπάι καθώς και για κάποια σύντομα ταξίδια που κάναμε μαζί στην Ιταλία για επαγγελματικούς λόγους του αντιδίκου !
Παρά το γεγονός, ότι εγώ ήμουν διατεθειμένη να πράξω ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό, για να διάγουμε μία ήρεμη και ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή, ο γάμος μου με τον αντίδικο κάθε άλλο παρά ανέφελα και αρμονικά εξελίχθηκε. Αφότου παντρευτήκαμε ο αντίδικος άρχισε να παρουσιάζει μια σημαντική μεταστροφή στην συμπεριφορά του προς εμέ. Συγκεκριμένα, ενώ στο παρελθόν δεν ήθελε να κάνουμε τίποτα χωριστά, μετά τον γάμο μας απέφευγε να έχουμε κοινές δραστηριότητες. Σταδιακά άρχισα να αποκόπτομαι από τους γονείς μου, τους συγγενείς μου αλλά και τους φίλους μου, αφού ο αντίδικος τους θεωρούσε κοινωνικά υποδεέστερους έναντι του ιδίου και πάντα δυσανασχετούσε, όταν του ζητούσα να συναναστραφούμε με άτομα του δικού μου περιβάλλοντος. Τον παρακαλούσα να πάμε μια βόλτα, να βρεθούμε παρέα με άλλους ανθρώπους, έστω κι αν ήταν δικοί του φίλοι, αλλά εκείνος πάντα προφασιζόταν ότι είχε δουλειά ή ότι ήταν κουρασμένος. Εγώ, ωθούμενη από την αγάπη μου για τον αντίδικο και επιθυμώντας διακαώς να έχω μια γαλήνια ζωή μαζί του, έδειχνα κατανόηση, δεχόμουν άκριτα όλες τις δικαιολογίες που μου προέβαλε και προσπαθούσα να τον προσεγγίσω με όποιο τρόπο μπορούσα. Εκείνος όμως έμοιαζε απροσπέλαστος ! Ακόμη και όταν του χάριζα κάτι, εκείνος δεν έδειχνε τον παραμικρό ενθουσιασμό και μόνο αφότου του εξέφρασα την λύπη μου γι’ αυτή του την ψυχρότητα άρχισε να μου λέει ένα τυπικό «ευχαριστώ», το οποίο συνόδευε με ένα εξίσου τυπικό φιλί. Μου ήταν αδύνατο να πιστέψω ότι αυτός ο άνθρωπος ήταν ο ίδιος άνθρωπος που είχα ερωτευτεί και κατέβαλα ακόμη μεγαλύτερες προσπάθειες για να αντιστρέψω την ανωτέρω κατάσταση.
Προϊόντος όμως του χρόνου η ένταση στην σχέση μας έβαινε κλιμακούμενη. Ο καθού εμφανιζόταν όλο και πιο νευρικός απέναντι μου και πυροδοτούσε συγκρούσεις κυριολεκτικά εκ του μη όντος. Συχνά δε οι συγκρούσεις αυτές έκλειναν με τον αντίδικο να με διώχνει κακήν κακώς από την συζυγική μας στέγη. Όταν εγώ αντιδρούσα λέγοντας του ότι το σπίτι από το οποίο με έδιωχνε ήταν και δικό μου πια σπίτι, αφού ήμουν γυναίκα του, εκείνος γινόταν έξαλλος και μου έλεγε ειρωνικά : «Από πού κι ως πού είναι δικό σου σπίτι, από την προίκα που σου έδωσαν οι δικοί σου ;» Μάλιστα, ο καθού αρέσκονταν να προβάλει σε μένα την ομολογουμένως ανθηρή οικονομική κατάσταση τόσο του ιδίου όσο και της οικογένειας του και συνήθιζε να με προσβάλει λέγοντας μου ότι με πήρε «ένα τίποτα» και με έκανε «κυρία» ! Την .........., έφερα στον κόσμο τον υιό μας, ......., ηλικίας σήμερα ..... ετών. Ήλπιζα ότι ο ερχομός του παιδιού μας θα καταλάγιαζε τον οξύθυμο χαρακτήρα του καθού και θα τον ωθούσε να υιοθετήσει μια πιο ώριμη στάση απέναντι σε μένα και την οικογένεια μας. Σημειωτέον, όταν γέννησα ο αντίδικος δεν μου έκανε ούτε ένα συμβολικό δώρο ! Είναι δε χαρακτηριστικό ότι ο καθού έπαψε να κοιμάται στην συζυγική μας κλίνη, διότι άλλοτε τον «ενοχλούσε το στρώμα» και άλλοτε «νευρίαζε», διότι είχε συνηθίσει να κοιμάται μόνος του ! Ερχόταν μόνον όταν μου ζητούσε να εκτελέσω τα συζυγικά μου καθήκοντα !
Παρόλαυτα, εγώ προσπαθούσα με την ήρεμη και καρτερική συμπεριφορά μου να καταδείξω στον καθού ότι ο συζυγικός βίος δεν είναι μια αρένα στην οποία πρέπει πάντα κάποιος να αναδεικνύεται νικητής αλλά μια κοινή πορεία δύο ανθρώπων που πρέπει να λειτουργούν ως σύμμαχοι και όχι ως αντίπαλοι. Άλλωστε, η ζωή μας υπήρχαν – μετά τον ερχομό του υιού μας όλα τα εχέγγυα – για να ευτυχίσουμε. Τουλάχιστον, έτσι πίστευα εγώ. Μάταια όμως ! Όχι μόνο διαψεύστηκαν οι ελπίδες μου, αλλά οι συνθήκες της ζωής μου έγινα ακόμη πιο δύσκολες, καθώς ο αντίδικος σπάνια μου έτεινε χείρα βοηθείας, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε μαζί τις ανάγκες του τέκνου μας. Αφότου γεννήθηκε το τέκνο μας και μέχρι τον Σεπτέμβριο του έτους ...... που άρχισε να πηγαίνει στον παιδικό σταθμό, με βοηθούσε η μητέρα μου, η οποία και πρόσεχε τον υιό μας, όταν εγώ εργαζόμουν. Όταν όμως αργότερα αυτό δεν ήταν εφικτό, διότι η μητέρα μου έπρεπε να εργαστεί, έπαψα να έχω έστω και ελάχιστο ελεύθερο χρόνο για μένα, καθώς έπρεπε να μοιράζω τη ζωή μου ανάμεσα στις επαγγελματικές μου υποχρεώσεις (εργαζόμουν ως υπάλληλος στην επιχείρηση .........), στις οικιακές μου υποχρεώσεις και προπαντός στις υποχρεώσεις που μου υπαγόρευε ο ρόλος μου ως μητέρας του τέκνου μας. Ενώ εγώ είχα κυριολεκτικά φτάσει στα όρια των φυσικών αντοχών μου, ο αντίδικος ακολουθούσε απρόσκοπτα το δικό του πρόγραμμα, όπως έκανε από την αρχή της εγγάμου συμβιώσεως μας. Ασχολούνταν με τις επιχειρήσεις του, πήγαινε τακτικά στο γυμναστήριο, καθώς επρόκειτο για μια ασχολία που υπεραγαπούσε και σχεδόν κάθε Κυριακή πρωί έπαιρνε την μηχανή μεγάλου κυβισμού που είχε (………) και μαζί με άλλους φίλους του κατόχους δικύκλων μεγάλου κυβισμού πήγαινε εκδρομή στο ..... και επέστρεφε το βράδυ. Όταν εγώ όμως του ζητούσα να βρει λίγο χρόνο για μένα και το παιδί μας, εκείνος μου απαντούσε εκνευρισμένος : «Δεν μπορώ εγώ να φτιάχνω το πρόγραμμά μου σύμφωνα με τις δικές σου βάρδιες» !!! Κάθε φορά, όμως, που κάποιος φίλος του τον καλούσε να βγουν έξω, εκείνος ανταποκρινόταν χωρίς δεύτερη σκέψη, αδιαφορώντας πλήρως για το τι επιθυμούσα εγώ ή έστω για το πού θα μείνει το παιδί μας, εάν εγώ έπρεπε να φύγω για την δουλειά μου. Όταν δε του ζητούσα να με βοηθήσει λίγο και να κρατήσει και εκείνος κατ΄ εξαίρεση το παιδί μας είτε γιατί εγώ ένιωθα κατάκοπη είτε γιατί ήθελα να ασχοληθώ με το γυμναστήριο, ο καθού μου απαντούσε : «Εσύ είσαι η μάνα του, εσύ πρέπει να το κρατάς» !!! Συχνά ο καθού έλειπε για μια ολόκληρη εβδομάδα στο εξωτερικό για δουλειές, όπως μου έλεγε, χωρίς ποτέ να μου εξηγεί τι είδους δουλειές ήταν αυτές ή πότε ακριβώς θα επέστρεφε. Άλλωστε, όταν ρωτούσα τον καθού για την δουλειά του και γενικά για τα επιχειρηματικά του σχέδια, εκφράζοντας του το παράπονο μου, επειδή πάντα τελευταία μάθαινα για τις επαγγελματικές του κινήσεις, εκείνος μου απέκλειε κατά απόλυτο τρόπο κάθε συζήτηση. Μου έλεγε δε χαρακτηριστικά : «Δεν σου πέφτει λόγος τι θα κάνω εγώ με τις δουλειές μου. Εσύ να κοιτάς τη δική σου δουλειά και τα λεφτά που παίρνεις από το μπουρδέλο που δουλεύεις» !!!
Είχα αρχίσει να καταρρακώνομαι τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Έπρεπε, όμως, να παραμένω ακμαία και ψύχραιμη για να μπορώ να αντεπεξέρχομαι παντού. Μαγείρευα κάθε μέρα και περίμενα τον καθού να φάμε μαζί με το παιδί μας, όμως εκείνος χωρίς να με ενημερώνει πήγαινε και έτρωγε στους γονείς του, που έμενα στον κάτω όροφο. Του ζητούσα παρακλητικά να με βοηθήσει σε διάφορες μικροεργασίες στο σπίτι, όπως π.χ. να βάλει στα κάγκελα του σπιτιού μας ένα προστατευτικό πλέγμα για την ασφάλεια του παιδιού μας. Ούτε και γι’ αυτό ο αντίδικος δεν μπορούσε να βρει χρόνο, οπότε αναγκαζόμουν εγώ να επιλαμβάνομαι ακόμα και του πιο απλού ζητήματος που αφορούσε την λειτουργία της συζυγικής μας στέγης. Ο αντίδικος ήταν απών σε όλα. Δεν με συνόδευε ούτε σε μια βόλτα με το παιδί μας. Τα καλοκαίρια δεν ερχόταν ούτε για ένα μπάνιο στη θάλασσα μαζί μας. Διακοπές πήγαινα μόνη μου με το παιδί μου !!! Όταν μάλιστα κανόνισα στις αρχές να πάμε μαζί με την κουμπάρα μου ......και τα τέκνα μας για τρεις μέρες στην ...... για την γιορτή της ........., ο καθού -άρτι αφιχθείς από το εξωτερικό - μου έκανε ολόκληρη σκηνή, μπροστά στην κουμπάρα μου και στον πατέρα μου στην αυλή της οικία μας, επειδή δεν τον είχα ενημερώσει νωρίτερα. Επειδή ήξερα ότι ο καθού δεν αργούσε να παρεκτραπεί ακόμη και μπροστά σε τρίτους ανέβηκα μαζί του στο σπίτι μας, προκειμένου να του εξηγήσω ότι και εγώ τελευταία στιγμή πήρα άδεια από την δουλειά μου και ότι ήξερα ότι εκείνος δεν θα ερχόταν μαζί μου. Εκείνος όμως συνέχιζε να με βρίζει, δεν δίστασε μάλιστα ακόμη και να με … φτύσει στο πρόσωπο !!!
Ο καθού δεν εκτιμούσε τίποτα και τίποτα δεν ήταν αρκετό γι’ αυτόν. Αντί να εκτιμήσει το γεγονός ότι εγώ δεν εφησυχαζόμουν στην οικονομική ασφάλεια που παρείχαν στην οικογένεια μας τα υψηλά εισοδήματα του, αλλά επιθυμούσα να συνεισφέρω και εγώ στο σπίτι μας με τις δικές μου οικονομικές δυνάμεις - πράγμα που έκανα και με το παραπάνω – το μόνο που αποκόμιζα ήταν τα διαρκή προσβλητικά σχόλια του καθού για την εργασία μου, την οποία αποκαλούσε «μπουρδέλο», καθώς και για εμένα την ίδια. Με απαξίωνε σε μόνιμη βάση λέγοντας μου ότι είμαι «άχρηστη», ότι «έχω φτάσει τόσο χρονων και δεν έχω καταφέρει τίποτα στη ζωή μου». Ακόμη και για τους γονείς μου δεν δίσταζε να μιλά απαξιωτικά λέγοντας ότι και αυτοί ήταν «άχρηστοι», ότι «ούτε αυτοί έχουν καταφέρει τίποτα στη ζωή τους», ενώ οι δικοί του γονείς έχουν καταφέρει πολλά και ότι αν σταματούσε ο ίδιος να δουλεύει «θα πεινάσουμε όλοι». Πράγματι, οι γονείς μου είναι μειωμένης οικονομικής δυνάμεως, και μάλιστα για ένα χρονικό διάστημα από το έτος ...... έως το έτος .....ο πατέρας μου απασχολούνταν σε ένα από τα καταστήματα ....... που ο αντίδικος διατηρούσε στην ...... Το γεγονός ότι ο αντίδικος προερχόταν από μια εύπορη οικογένεια και ότι ο ίδιος δραστηριοποιούνταν σε διάφορες επιχειρήσεις αποκομίζοντας υψηλά εισοδήματα και διάγοντας μια ζωή πολυτελή με ακριβές μηχανές (…………) και ακόμα πιο ακριβά αυτοκίνητα (…….), τον είχε κάνει ιδιαίτερα αλαζόνα και άκρως απαξιωτικό απέναντι σε μένα που βεβαίως δεν είχα την δική του οικονομική επιφάνεια.
Από το έτος ....η κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά. Ο αντίδικος ξεκίνησε μια καινούρια επιχείρηση και συγκεκριμένα μια επιχείρηση ....... Δεδομένου ότι συνεχώς με μείωνε και με απαξίωνε δεν ήθελα να δίνω αφορμές για καυγάδες και φρόντιζα να καλύπτω εγώ εξ ιδίων χρημάτων μου τις λειτουργικές ανάγκες του σπιτιού μας, το σχολείο του τέκνου μας καθώς και ό,τι άλλο αφορούσε το παιδί μας, χωρίς ποτέ να του επιστήσω την προσοχή στην δική μου οικονομική συμβολή για τις ανάγκες της οικογένειας μας. Τίποτα όμως δεν φαινόταν να τον συγκινεί. Ούτε κατ΄ ελάχιστον δεν συμμεριζόταν ο αντίδικος τον δικό μου αγώνα να παραμείνει η οικογένεια μας ενωμένη. Οι καυγάδες μας αυξήθηκαν τόσο σε συχνότητα όσο και σε ένταση. Ο καθού άρχισε να με εξυβρίζει χυδαία μπροστά στο παιδί μας εξαπολύοντας εναντίον μου ακατονόμαστες φράσεις όπως : «Άντε στο διάολο παλιοκαριόλα, ξεφτιλισμένη», «Άντε γ….. παλιοξεφτιλισμένη», «Βούλωστο βλαμμένη, ζώον», «Μου σκοτίζεις όλη την ώρα τα αρχ….., όλες τα ίδια είστε».
Ο αντίδικος είχε πάψει να μου παράσχει ακόμη και την πλέον στοιχειώδη βοήθεια για να αντεπεξέρχομαι στις υποχρεώσεις μου. Τους τελευταίους μήνες ο καθού έλειπε ολόκληρα τριήμερα από το σπίτι χωρίς να με ενημερώνει για το πού είναι και πότε θα επιστρέψει. Όταν τον ρωτούσα που είναι και που κοιμάται κείνος μου απαντούσε προκλητικά : «Από τη στιγμή που δεν είμαι με το παιδί, δεν σου πέφτει λόγος που είμαι». Άλλες φορές έφευγε για το ταξίδι στο εξωτερικό για μια ολόκληρη εβδομάδα, ενημερώνοντας με επ’ αυτού πάντα τελευταία στιγμή και χωρίς να αφήνει ούτε ένα Ευρώ για τις ανάγκες του σπιτιού μας ή του παιδιού μας.
Από την αρχή της εγγάμου συμβιώσεως μας είχα την ελπίδα ότι ο καθού θα αναγνώριζε κάποια στιγμή την, κατά το μέτρο του δυνατού, άψογη συμπεριφορά μου αλλά και την ανεκτικότητα μου απέναντι στις προσβολές του για εμένα και την οικογένεια μου, καθώς και στην συχνά εκρηκτική δική του συμπεριφορά του, αποφάσισα να παραβλέψω τα όσα παράδοξα συνέβαιναν στον συζυγικό μας βίο και να αγωνιστώ για να τον κάνω καλύτερο.
Πράγματι, παρά τις αντιξοότητες και παρά τις δύσκολες συνθήκες της ζωής μας, δεν σκέφτηκα ούτε μια στιγμή να εγκαταλείψω τον σύζυγο μου. Αντιθέτως, του παρείχα καθημερινά και αγόγγυστα όση ηθική και ψυχολογική υποστήριξη μπορούσα, προκειμένου να τον ενθαρρύνω και να τον βοηθήσω να συνειδητοποιήσει, ότι άξιζα σεβασμού και εμπιστοσύνης. Δυστυχώς, όμως, ο γάμος μου με τον εναγόμενο κάθε άλλο παρά ανέφελα και αρμονικά εξελίχθηκε, παρά το γεγονός, ότι εγώ ήμουν διατεθειμένη να πράξω ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό, για να διάγουμε μία ήρεμη και ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή. Για τον λόγο αυτό φρόντιζα πάντα να είμαι συνεπής στις υποχρεώσεις μου τόσο ως συζύγου όσο και ως μητέρας και να αντιπαρέρχομαι την συχνά εκρηκτική συμπεριφορά σου, η οποία εκδηλώθηκε μεν από την αρχή του γάμου μας, αλλά ήλπιζα, ότι με την πάροδο του χρόνου θα καταλάγιαζε. Τιμούσα και σεβόμουν τον καθού ακόμη και όταν αυτός με μείωνες και με απαξίωνε, γιατί πίστευα ότι θα εκτιμούσε την υπομονετική μου στάση και θα άρχιζε κάποια στιγμή να με υπολογίζεις ως σύντροφο της ζωής του και μητέρα του παιδιού του. Μάταια, όμως ! Ο καθού δεν διέθετε χρόνο ούτε το τέκνο μας να φυλάξει τις ώρες που εγώ έπρεπε να παρευρίσκομαι στην εργασία μου. Αναγκάστηκα, λοιπόν, να φύγω μαζί με το τέκνο μου από την οικογενειακή μας στέγη, εκδιωχθείσα ουσιαστικά από την απαξιωτική και προσβλητική προς εμέ συμπεριφορά του αντιδίκου. Από άπαντα δε τα ανωτέρω αποδεικνύεται ότι αποκλειστικά υπαίτιος για τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσής μας είναι ο αντίδικος."
III. Ζητήματα που ανακύπτουν κατά την έγγαμη διάσταση
Για όσο διάστημα διαρκεί η διάσταση των συζύγων και μέχρι να λυθεί ο γάμος, ανακύπτουν πλήθος σοβαρών ζητημάτων. Τα κυριότερα από αυτά είναι τα εξής :
-
ποιός σύζυγος θα έχει την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων
-
ποιός σύζυγος θα πληρώνει διατροφή για τα τέκνα
-
πώς θα επικοινωνεί με τα ανήλικα τέκνα ο σύζυγος που δεν έχει την επιμέλειά τους
-
πότε δικαιούται ο ένας σύζυγος διατροφή από τον άλλο
-
ποιός σύζυγος θα παραμείνει στην (πρώην) οικογενειακή στέγη
-
σε ποιόν σύζυγο θα παραμείνει η οικοσκευή, τα έπιπλα του σπιτιού και άλλα χρήσιμα κινητά πράγματα
-
τί γίνεται με τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν αποκτηθεί κατά τη διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης ("αποκτήματα γάμου")
Παρακάτω θα αναφερθούν οι πτυχές κάθε επί μέρους ζητήματος,
τις οποίες πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίζεις :
1. Ποιός σύζυγος θα έχει την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων
Στην περίπτωση διακοπής της συζυγικής συμβιώσεως, όταν ανατρέπονται πλέον οι συνθήκες της ζωής της οικογένειας, καταργείται ο συζυγικός οίκος και δημιουργείται χωριστή εγκατάσταση του καθενός από τους γονείς. Όταν το εν διαστάσει ζευγάρι έχει αποκτήσει τέκνα και για όσο διάστημα αυτά είναι ανήλικα, θα κληθούν να αποφασίσουν με ποιόν από τους δύο γονείς τα τέκνα θα διαμείνουν μέχρι αυτά να ενηλικιωθούν και ακολούθως ποιός από τους δύο γονείς θα είναι αρμόδιος να λαμβάνει αποφάσεις για ζητήματα που τα αφορούν χωρίς να ζητεί την συναίνεση του άλλου γονέα. Εννοείται, ότι όταν τα τέκνα αυτά συμπληρώσουν το 18ο έτος της ηλικίας τους μπορούν να αποφασίσουν τα ίδια και χωρίς την παρέμβαση του δικαστηρίου, άν επιθυμούν να συγκατοικούν με κάποιον από τους γονείς τους ή όχι καθώς και να αποφασίζουν χωρίς την σύμπραξη των γονέων τους για οποιοδήποτε ζήτημα τα αφορά.
Δεδομένου ότι συχνά οι σχέσεις των συζύγων έχουν διαταραχθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε δεν είναι σε θέση να επικοινωνούν γόνιμα, ώστε να λαμβάνουν από κοινού αποφάσεις που αφορά το τέκνο τους, είναι απολύτως αναγκαίο να καθοριστεί ποιός από τους δύο συζύγους θα εξακολουθήσει να διαμένει με τα τέκνα και να λαμβάνει αποφάσεις για καθημερινά θέματα του παιδιού.
Η Επιμέλεια είναι έννοια μερικότερη της Γονικής Μέριμνας. Η Γονική Μέριμνα περιλαμβάνει εκτός από την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου και την διοίκηση της περιουσίας του καθώς και την εκπροσώπηση του σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη. Η Γονική Μέριμνα ασκείται πάντα και εξίσου από τους δύο γονείς, εκτός εάν κάποιος γονέας έχει "εκπέσει" από τη γονική μέριμνα για τους λόγους που αναφέρονται στο νόμο. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι αμφότεροι οι γονείς πρέπει να αποφασίζουν για το άν το παιδί τους θα πρέπει να υποβληθεί σε κάποια χειρουργική επέμβαση, άν θα μπορεί να αποκτά στο όνομά του κάποιο ακίνητο ή να μεταβιβάσει κάποιο περιουσιακό στοιχείο που έχει ήδη στο όνομά του. Όταν όμως η επιμέλεια ανατίθεται αποκλειστικά σε ένα από τους γονείς, τότε αυτός ο γονέας έχει αποκλειστική δικαιοδοσία να ρυθμίζει τα ζητήματα της ανατροφής, της επίβλεψης, της μόρφωσης και της εκπαίδευσης του τέκνου καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του. Ωστόσο, η μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου, που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτεί προηγούμενη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη οριστική δικαστική απόφαση μετά από αίτημα οποιουδήποτε από τους γονείς.
Δεδομένου ότι είναι αρκετά δύσκολο να αφαιρεθεί δικαστικά η Γονική Μέριμνα από κάποιο γονέα, έτσι ώστε ο άλλος γονέας να είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για τη ρύθμιση όλων των ζητημάτων που αφορούν τα ανήλικα τέκνα, ζητείται δικαστικά η ανάθεση μόνο της επιμέλειας σε έναν από τους γονείς, η οποία ωστόσο παρέχει στον γονέα που την έχει αποκλειστικά, τη δυνατότητα να ρυθμίζει σε μεγάλη έκταση τα ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητα του ανηλίκου τέκνου. Η άσκηση της επιμέλειας από τον έναν γονέα αποκλειστικά, μπορεί να συμφωνηθεί μεταξύ των συζύγων και με ένα ιδιωτικό έγγραφο, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουν στα δικαστήρια και να αντιδικήσουν. Ωστόσο, το ζήτημα της επιμέλειας συνδέεται άρρηκτα με το ζήτημα της διατροφής που πρέπει να καταβάλει ο γονέας, ο οποίος δεν έχει την επιμέλεια, στον σύζυγο που έχει την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων καθώς και με το ζήτημα της χρήσης της οικογενειακής στέγης (βλέπε παρακάτω, παράγραφο 5). Συχνά, λοιπόν, όταν οι σύζυγοι δεν συμφωνούν για τα υπόλοιπα ζητήματα, μένει χωρίς συμφωνία και το ζήτημα της επιμέλειας, έστω κι άν τα τέκνα διαμένουν στην πράξη με έναν από τους γονείς. Σε αυτή την περίπτωση η προσφυγή στο δικαστήριο είναι μονόδρομος, προκειμένου να ρυθμιστούν τα ζητήματα αυτά συνολικά.
Όταν το δικαστήριο καλείται να αποφασίσει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή επιμέλειας ανηλίκου τέκνου σε έναν από τους εν διαστάσει γονείς του, πρέπει να έχει ως αποκλειστικό οδηγό το γενικό συμφέρον και μόνον του ανηλίκου τέκνου, σωματικό, υλικό, πνευματικό, ψυχικό και ηθικό, χωρίς να επιδρά αυτοτελώς στη λήψη της αποφάσεως του το φύλο, η φυλή, η γλώσσα, η θρησκεία, η κοινωνική προέλευση, η περιουσιακή κατάσταση του γονέα κλπ. Για τη λήψη της απόφασής του το δικαστήριο λαμβάνει υπ` όψη και τους μέχρι τότε δεσμούς του που έχει αναπτύξει το τέκνο με τους γονείς του (και τα τυχόν αδέρφια του), τις τυχόν συμφωνίες των γονέων σχετικά με την επιμέλεια και την περιουσία του, καθώς και τη γνώμη του ίδιου του τέκνου, όταν αυτό, εν όψει της ηλικίας του και της πνευματικής του αναπτύξης, είναι ικανό να αντιληφθεί το πραγματικό του συμφέρον.
Οι ικανότητες των γονέων, το περιβάλλον, το επάγγελμα, η πνευματική τους ανάπτυξη και η δράση τους στο κοινωνικό σύνολο, η ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας μέσα στο πλαίσιο της λογικής και ορθολογικής αντιμετωπίσεως των θεμάτων των νέων, η σταθερότητα των συνθηκών αναπτύξεως του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβιώσεως, περιλαμβάνονται στα κριτήρια προσδιορισμού του συμφέροντος του τέκνου.
Το δικαστήριο θεωρητικά δεν εξετάζει το ποιός από τους γονείς ήταν υπεύθυνος για τη διάλυση του γάμου, εκτός εάν η συμπεριφορά του υπαιτίου έχει επιδράσει και στην άσκηση της γονικής μέριμνας - επιμέλειας, ώστε να προκύπτει ότι αυτή η συμπεριφορά του ενός γονέα έχει επηρεάσει και πρόκειται να εξακολουθήσει να επηρεάζει αρνητικά το ίδιο το τέκνο. Για το λόγο αυτό γονέας που επιθυμεί να πάρει την επιμέλεια του τέκνου σχεδόν πάντα συνδέει στα δικόγραφά του την συμπεριφορά του συζύγου που είναι υπεύθυνος για την διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης με την ακαταλληλότητα του να πάρει την επιμέλεια.
Η μικρή ηλικία του τέκνου και το φύλο του δεν αποτελούν κυρίαρχο στοιχείο για τον προσδιορισμό του συμφέροντος του τέκνου προς ανάθεση της γονικής μέριμνας ή επιμέλειάς του σε έναν από τους γονείς του μετά τη νηπιακή ηλικία του. Κατά τη διάρκεια όμως της νηπιακής ηλικίας υπάρχει η σαφής βιοκοινωνική υπεροχή της μητέρας από άποψη καταλληλότητας για τη γονική μέριμνα και την επιμέλεια του τέκνου. Τα δικαστήρια για να προσδιορίσουν το συμφέρον του τέκνου λαμβάνουν υπ` όψη και αξιολογούν όλα τα επωφελή για το ανήλικο στοιχεία και περιστάσεις, χωρίς η γνώμη του τέκνου ή ακόμα και η συναίνεση του άλλου γονέα που επιθυμεί να δώσει την επιμέλεια, να αποτελεί, άνευ άλλου τινός, αποφασιστικό παράγοντα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ακόμα και άν προυπάρχει ιδιωτικό συμφωνητικό, με το οποίο ο ένας γονέας παραχωρεί την επιμέλεια του τέκνου στον άλλο, το έγγραφο αυτό δεν είναι δεσμευτικό για το δικαστήριο, το οποίο θα σχηματίσει αποκλειστικά τη δική του αντίληψη, ώστε να κρίνει σε ποιόν γονέα θα δώσει τελικά την επιμέλεια του τέκνου. Το ίδιο ισχύει ακόμα κι άν το ίδιο το παιδί, εκφράσει την επιθυμία στον Δικαστή, να παραμείνει με έναν από τους δύο γονείς. Η άποψη του τέκνου θα ληφθεί σοβαρά υπ' όψιν από το Δικαστήριο, αλλά δεν το δεσμεύει στην τελική του απόφαση.
Είναι γεγονός ότι οι μητέρες είναι αυτές που στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ζητούν και παίρνουν την επιμέλεια του προσώπου των ανηλίκων τέκνων τους. Όταν μάλιστα το τέκνο είναι μικρής ηλικίας, η μητέρα μοιάζει να μην έχει καν αντίπαλο στο ζήτημα της επιμέλειας. Όταν όμως τα τέκνα έχουν μεγαλώσει περισσότερο και δη όταν μπαίνουν στην εφηβεία, έχει παρατηρηθεί ότι ο πατέρας έχει ισάξιες με τη μητέρα ευκαιρίες να πάρει την επιμέλεια του τέκνου. Σε κάθε όμως περίπτωση καλό είναι να μην εφησυχάζεις και να οργανώσεις με το δικηγόρο σου τα νομικά σου επιχειρήματα, ώστε να σου ανατεθεί με τη δικαστική απόφαση η επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων σου, εφόσον το επιθυμείς και είσαι σε θέση να την ασκήσεις επάξια.
Συμβουλή : Ο γονέας που επιθυμεί να πάρει την επιμέλεια του τέκνου με δικαστική απόφαση, είναι πολύ χρήσιμο να προσκομίσει στο Δικαστήριο γνωμάτευση από ειδικό επιστήμονα, όπως παιδοψυχίατρο, παιδοψυχολόγο, στην οποία θα αναφέρεται αιτιολογημένα ότι είναι προς το συμφέρον του τέκνου να παραμείνει με τον συγκεκριμένο γονέα, διότι αυτό/ή είναι ο πλέον κατάλληλος να φροντίζει το τέκνο, ότι με αυτόν τον γονέα το τέκνο αισθάνεται ψυχική ασφάλεια, ότι έχει τυχόν διαρραγεί ο ψυχικός δεσμός του τέκνου με τον άλλο γονέα κτλ. Ο ειδικός επιστήμονας στον οποίο θα απευθυνθείς σκόπιμο θα ήταν να επικοινωνήσει με το δικηγόρο σου, προκειμένου να γνωρίζει ποιά στοιχεία θα πρέπει να τονίσει στην γνωμάτευσή του.
2. Ποιός σύζυγος θα πληρώνει διατροφή για τα τέκνα και πώς αυτή υπολογίζεται
Διατροφή για τα ανήλικα τέκνα υποχρεούται να πληρώνει ο σύζυγος, ο οποίος δεν έχει την επιμέλειά τους. Ο υπόχρεος προς καταβολή διατροφής γονέας οφείλει να δίνει τα χρήματα στον γονέα που έχει την επιμέλεια, ο οποίος ωστόσο τα εισπράττει για λογαριασμό των ανηλίκων τέκνων, δεδομένου ότι τα τέκνα - εκ του νόμου - δεν έχουν δικαίωμα να διαχειρίζονται μόνα τους την περιουσία τους καθώς και όσα οικονομικά ζητήματα αφορούν την καθημερινότητά. Συχνά ο σύζυγος που πληρώνει διατροφή για τα τέκνα, κατηγορεί τον άλλο σύζυγο ότι "κερδοσκοπεί" σε βάρος του. Ωστόσο η "κατηγορία" αυτή δεν είναι βάσιμη ακριβώς γιατί ο άλλος γονέας απλώς διαχειρίζεται (και οφείλει να τα χρήματα της διατροφής, προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες των τέκνων. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο γονέας, ο οποίος έχει την επιμέλεια των τέκνων και συνακόλουθα συγκατοικεί με αυτά καλύπτει συχνά εξ ιδίων χρημάτων κάποιες από τις τις ανάγκες του τέκνου. Πλην όμως και άλλες παροχές προς το τέκνο, όπως η παροχή καθαρού περιβάλλοντος, η φροντίδα, το μαγείρεμα κτλ. πρέπει να αποτιμώνται χρηματικά, έστω κι αν η αποτίμηση αυτή συχνά δυσχερής. Συνεπώς, το ζήτημα της διατροφής που οφείλει ο σύζυγος για την διατροφή των τέκνων είναι ένα από τα ακανθώδη σημεία, που μπορούν να δυναμιτίσουν τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των συζύγων για την συναινετική διευθέτηση των διαφορών, που προκύπτουν από την έγγαμη διάσταση.
Οι γονείς είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν είτε έχει διακοπεί η συμβίωση τους, είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο, έχουν κοινή υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους, ακόμα και αν το τέκνο έχει περιουσία, εφόσον όμως τα εισοδήματά του από αυτήν ή τυχόν από την εργασία ή ενδεχομένως από άλλους πόρους δεν επαρκούν για τη διατροφή του.
Το μέτρο της διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του τέκνου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του και περιλαμβάνει όλα τα έξοδα που είναι αναγκαία για τη συντήρησή του, για την ανατροφή του καθώς και για την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευση του, ανάγκες οι οποίες ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία, τον τόπο κατοικίας και την κατάσταση της υγείας του τέκνου. Εξυπακούεται ότι ως συνθήκες ζωής του τέκνου νοούνται οι όροι αξιοπρεπούς διαβίωσής του χωρίς να ικανοποιούνται παράλογες αξιώσεις και σπατάλη χρημάτων. Η διατροφή προκαταβάλλεται σε χρήμα κάθε μήνα, εκτός αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι να καταβληθεί με άλλο τρόπο αν και αυτό είναι σχετικά σπάνιο.
Ωστόσο οι παραπάνω συνθήκες ζωής του τέκνου κρίνονται πάντα σε συνδυασμό με την περιουσιακή κατάσταση του γονέα που πρέπει να καταβάλλει τη διατροφή. Συνεπώς, κατ’ αρχήν λαμβάνονται υπ’ όψιν και αξιολογούνται τα εισοδήματα των γονέων απ’ οποιαδήποτε πηγή κι αν προέρχονται (μισθός, ενοίκια, επιδοτήσεις κτλ.), τα ακίνητα περιουσιακά τους στοιχεία και η δυνατότητα προσοδοφόρας εκμετάλλευσής τους καθώς επίσης και οι δυνατότητες κάθε γονέα για προσωπική του εργασία. Η διατροφή που επιδικάζει το Δικαστήριο κάποιες φορές μπορεί να μειώνεται κάτω από το προσήκον επίπεδο διαβίωσης του τέκνου, αν οι δυνατότητες του υπόχρεου γονέα είναι περιορισμένες και δεν επαρκούν. Εξάλλου, η υποχρέωση των γονέων για διατροφή των τέκνων τους προσδιορίζεται - εκ του νόμου - ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες καθενός.
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος μαθηματικός τύπος για να καθοριστεί το ύψος της διατροφής που οφείλει ο υπόχρεος γονέας για τα τέκνα. Αυτό είναι θέμα που εκτιμάται κάθε φορά ανάλογα με τις συνθήκες της συγκεκριμένης περίπτωσης. Ωστόσο, ένας γενικός κανόνας είναι ότι όσο μεγαλύτερη οικονομική επιφάνεια έχει ο υπόχρεος γονέας τόσο υψηλότερο θα είναι και το ποσό της διατροφής που θα πρέπει να καταβάλει για τα τέκνα του.
Επισημαίνουμε ότι για την απόδειξη των οικονομικών δυνατοτήτων δεν αρκούν μόνο τα φορολογικά έγγραφα. Συχνά, τα Εκκαθαριστικά δείχνουν χαμηλά εισοδήματα. Αυτό δε σημαίνει ότι η οικονομική ευρωστία του υπόχρεου γονέα δεν μπορεί να αποδειχτεί με άλλους τρόπους. Οι μάρτυρες στο Δικαστήριο μπορούν να καταθέσουν για τις (τυχόν) καλές συνθήκες ζωής της οικογένειας όσο το ζευγάρι ήταν μαζί ακόμα κι άν στην εφορία δήλωνε το ζευγάρι χαμηλά εισοδήματα, γεγονός που μπορεί να καταδείξει ότι ο ένας τουλάχιστον σύζυγος είχε και άρα εξακολουθεί να έχει κρυφά/αδήλωτα εισοδήματα ! Οι μάρτυρες μπορούν επίσης να καταθέσουν για τις παρούσες συνθήκες ζωής του υπόχρεου συζύγου. Εάν π.χ. αυτός/ή συντηρεί ένα ακριβό όχημα ή έστω και περισσότερα μέσης αξίας οχήματα, εάν επιδίδεται σε συχνές βραδινές εξόδους ή κάνει συχνά διακοπές είναι στοιχεία που μπορούν να καταδείξουν επίσης κρυφά εισοδήματα. Ακόμα και η φωτογραφίες που ανεβάζει ο υπόχρεος σύζυγος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να χρησιμεύσουν, για να αποδειχτεί στο Δικαστήριο ότι δεν είναι τόσο "οικονομικά αδύναμος" όσο ισχυρίζεται. Ο δικηγόρος σου θα πρέπει να σε κατευθύνει ανάλογα, ώστε να συλλέξετε όσα περισσότερα στοιχεία γίνεται, για να αποδειχτούν οι πραγματικές οικονομικές δυνάμεις του υποχρέου συζύγου, δεδομένου ότι ως αντίδικος στο Δικαστήριο θα επιχειρήσει να αποδείξει είτε ότι έχει μικρά εισόδήματα είτε ότι βαρύνεται με πολλά έξοδα είτε και τα δύο !
Συμβουλή : μπορείς να υπογράψεις ιδιωτικό συμφωνητικό με τον/την σύζυγο σου αναφορικά με το ύψος της διατροφής, που θα πρέπει να σου καταβάλει κάθε μήνα για τα ανήλικα τέκνα, χωρίς να καταφύγεις στο δικαστήριο. Σε περίπτωση που ο υπόχρεος σύζυγος δεν καταβάλει την διατροφή που έχετε συμφωνήσει, μπορείς να εκδώσεις σε βάρος του Διαταγή Πληρωμής και να τον υποχρεώσεις να την καταβάλει. Όταν έχεις στα χέρια σου μόνο ένα ιδιωτικό συμφωνητικό, ΔΕΝ μπορείς να του/της κάνεις μήνυση, επειδή δεν σου κατέβαλε τη συμφωνηθείσα διατροφή. Μήνυση μπορείς να κάνεις μόνον όταν έχει εκδοθεί μια δικαστική απόφαση που ορίζει το ύψος της διατροφής που πρέπει να καταβάλει για τα τέκνα ο υπόχρεος σύζυγος. Γι΄αυτό, άν έχεις κάνει αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ή αγωγή για καταβολή διατροφής στο δικαστήριο και εν τω μεταξύ ο/η σύζυγός σου, σου προτείνει "να τα βρείτε εξωδικαστικά", είναι προτιμότερο να τα βρείτε συμβιβαστικά ενώπιον του Δικαστή, ώστε να έχεις στα χέρια σου δικαστική απόφαση, που θα σου δώσει τη δυνατότητα και να επιδιώξεις την είσπραξη της διατροφής των τέκνων αλλά και να κάνεις μήνυση σε περίπτωση που ο υπόχρεος σύζυγος δεν την καταβάλει.
3. Πώς θα επικοινωνεί με τα ανήλικα τέκνα ο σύζυγος που δεν έχει την επιμέλειά
Όταν ανατεθεί στον ένα γονέα η επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων, ο άλλος γονέας έχει δικαίωμα να επικοινωνεί με αυτά, δλδ να μιλά μαζί τους τηλεφωνικά, να τα συναντά, να περνά χρόνο μαζί τους, να κάνουν μαζί δραστηριότητες, να τα πηγαίνει σε ψυχαγωγικές εκδηλώσεις κτλ.
Επισημαίνουμε ότι ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια, έχει το δικαίωμα και όχι την υποχρέωση να επικοινωνεί με το ανήλικο τέκνο. Συνεπώς, δεν προβλέπεται κάποια διαδικασία με την οποία μπορεί να υποχρεωθεί ο γονέας να συναντά, να τηλεφωνεί και γενικά να περνά χρόνο μαζί με το ανήλικο τέκνο του. Ωστόσο αυτή η συμπεριφορά του γονέα συνεκτιμάται αρνητικά από το Δικαστήριο, εάν τυχόν αυτός/ή ζητήσει να πάρει την επιμέλεια του τέκνου.
Η ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας με το τέκνο μπορεί να γίνει με ιδιωτικό έγγραφο, δλδ. με απλή έγγραφη συμφωνία των συζύγων ή με δικαστική απόφαση, εάν οι γονείς δεν μπορούν να συμφωνήσουν μεταξύ τους για την συχνότητα ή τον τρόπο της επικοινωνίας. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι χρήσιμο να προκαλέσεις την έκδοση δικαστικής απόφασης που θα ρυθμίσει την επικοινωνία σου με το ανήλικο τέκνο, διότι μόνον τότε θα έχεις τη δυνατότητα να κάνεις μήνυση σε βάρος του άλλου γονέα, εάν αυτός δεν σου επιτρέπει σκόπιμα να επικοινωνείς με το τέκνο σου τις μέρες και ώρες που έχει ορίσει το Δικαστήριο.
Συχνά γονέας που έχει την επιμέλεια του τέκνου, αρνείται να επιτρέψει στον άλλο γονέα να επικοινωνήσει μαζί του, όταν ο τελευταίος δεν καταβάλει την διατροφή του τέκνου. Ωστόσο, η παρεμπόδιση της επικοινωνίας γι' αυτό το λόγο είναι παράνομη και μπορεί να επισύρει την ποινική ευθύνη του γονέα που την προκαλεί.
Ο δικαιούχος της επικοινωνίας γονέας, παραλαμβάνει το τέκνο από την οικία του γονέα που έχει την επιμέλεια και πρέπει να το επιστρέψει εκεί και μάλιστα με δικά του έξοδα. Ο γονέας που έχει την επιμέλεια υποχρεούται να περιμένει τον γονέα που θα έρθει να παραλάβει το τέκνο τις ημέρες και ώρες που έχουν οριστεί είτε με έγγραφη συμφωνία είτε με δικαστική απόφαση. Είναι γεγονός ότι πολλές φορές ο δικαιούχος γονέας είτε αργεί να εμφανιστεί, για να παραλάβει το τέκνο είτε δεν εμφανίζεται καθόλου. Δυστυχώς, ο γονέας που έχει την επιμέλεια οφείλει να έχει το τέκνο σε ετοιμότητα για την ορισθείσα επικοινωνία, γεγονός που εκ των πραγμάτων προκαλεί αναταραχές, όταν ο δικαιούχος γονέας δεν είναι συνεπής.
Κατά τις μέρες και ώρες επικοινωνίας του με το τέκνο, ο δικαιούχος γονέας μπορεί να πηγαίνει με το τέκνο στο δικό του σπίτι ή - άν το επιτρέπει η ηλικία και η υγεία του τέκνου - να πηγαίνει μαζί του σε χώρους αναψυχής και αθλοπαιδιάς. Μπορεί επίσης να επισκέπτεται με το τέκνο του τους δικούς του γονείς ή και να συναντάται και με τρίτα πρόσωπα, εκτός εάν τα πρόσωπα αυτά κρίνονται ακατάλληλα για την σωματική ή ψυχική υγεία του τέκνου. Στην πράξη βέβαια ακόμα κι άν μια δικαστική απόφαση έχει απαγορεύσει στον δικαιούχο γονέα να επισκέπτεται με το τέκνο του τρίτα πρόσωπα, είναι εξαιρετικά δύσκολο να ελεγχθεί κάτι τέτοιο από τον γονέα που έχει την επιμέλεια. Ωστόσο, υπάρχουν στο νόμο διατάξεις που επιβάλουν χρηματική ποινή ή ακόμα και κράτηση, εάν ο δικαιούχος γονέας παραβιάζει τους όρους της επικοινωνίας με τον τέκνο, που έχουν τεθεί απ' το Δικαστήριο.
Όταν το τέκνο είναι ακόμα σε βρεφική ηλικία, το Δικαστήριο είναι πιθανόν να μην επιτρέψει στον δικαιούχο να επικοινωνεί με το τέκνο πολλές ώρες ημερησίως ή να διανυκτερεύει μαζί με το τέκνο εκτός της οικίας, όπου διαμένει με την μητέρα του, που θα έχει την επιμέλεια. Ωστόσο, όσο το τέκνο μεγαλώνει, αυξάνονται και οι πιθανότητες να επιτραπεί στον δικαιούχο γονέα και να επικοινωνεί με το τέκνο περισσότερες μέρες και ώρες αλλά και να διανυκτερεύει με αυτό στην οικία του.
Είναι σκόπιμο το δικαίωμα επικοινωνίας να ρυθμίζεται εξ αρχής για ολόκληρο το έτος, διότι έτσι θα αποφεύγονται νέες διαφωνίες μεταξύ των εν διαστάσει συζύγων, κατά την διάρκεια αργιών, εορτών και καλοκαιρινών διακοπών. Η διάρκεια και ο τρόπος επικοινωνίας του δικαιούχου γονέα ρυθμίζεται πρωτίστως ανάλογα με το συμφέρον του τέκνου και συνεπώς λαμβάνονται σοβαρά υπ' οψιν η ηλικία του, οι ανάγκες της υγείας και της εκπαίδευσής του, καθώς και η ψυχοασυναισθηματική του κατάσταση, όπως βέβαια και η επιθυμία του, εάν το τέκνο βρίσκεται είναι σε σχετικά ώριμη ηλικία, για να μπορεί να την εκφράσει.
Ακολουθεί παράδειγμα συμφωνίας αναφορικά με τις ημέρες και ώρες επικοινωνίας του γονέα με τα ανήλικα τέκνα, όταν δεν έχει την επιμέλεια του προσώπου τους :
Α) κάθε Σαββατοκύριακο, από ώρα 10:00 του Σαββάτου μέχρι ώρα 19:30 της Κυριακής. Κατά τις ημέρες αυτές τα τέκνα θα διαμένουν στην οικία του ενάγοντος. Β) την περίοδο των εορτών Χριστουγέννων- Πρωτοχρονιάς: τα μονά έτη από τις 23 Δεκεμβρίου και ώρα 10:00 έως τις 31 Δεκεμβρίου και ώρα 20:00 και τα ζυγά έτη από τις 31 Δεκεμβρίου και ώρα 10:00 έως τις 6 Ιανουάριου και ώρα 20:00. Κατά το χρονικό αυτό διάστημα τα τέκνα θα διαμένουν στην οικία του ενάγοντος. Γ) την περίοδο των εορτών του Πάσχα, τα μονά έτη από το Σάββατο του Λαζάρου και ώρα 10:00 έως την Δευτέρα του Πάσχα και ώρα 20:00 και τα ζυγά έτη από την Δευτέρα του Πάσχα και ώρα 10:00 έως την Κυριακή του Θωμά και ώρα 20:00. Κατά το χρονικό αυτό διάστημα τα τέκνα θα διαμένουν στην οικία του ενάγοντος. Δ) κατά την διάρκεια των θερινών διακοπών, το χρονικό διάστημα από 1η Ιουλίου και ώρα 10:00 έως 15 Ιουλίου και ώρα 20:00 και το χρονικό διάστημα από 16 Αυγούστου και ώρα 10:00 έως 31 Αυγούστου και ώρα 20:00. Κατά τα ανωτέρω διαστήματα τα τέκνα θα διαμένουν στην οικία του ενάγοντος.
4. Πότε δικαιούται ο ένας σύζυγος διατροφή από τον άλλο και πώς αυτή υπολογίζεται
Δικαίωμα να ζητήσει διατροφή για τον εαυτό του από τον άλλο σύζυγο είναι ο εκείνος/η από τους συζύγους, άν : 1) διέκοψε την έγγαμη συμβίωση για εύλογη αιτία (δλδ. για λόγους που αντικειμενικά αλλά και στη συγκεκριμένη περίπτωση μπορούν να προκαλέσουν τη διάλυση του γάμου) και συγχρόνως 2) που κατά τη διάρκεια του γάμου όφειλε μικρότερη οικονομική συνεισφορά, δλδ. αυτός που είχε μικρότερα εισοδήματα. Ο σύζυγος με τα λιγότερα εισοδήματα δικαιούται να απολαύσει κατά τη διάρκεια της διάστασης ό,τι θα απολάμβανε και κατά τη διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης από τα μεγαλύτερα εισοδήματα του άλλου συζύγου και μάλιστα χωρίς να απαιτείται ο δικαιούχος σύζυγος να είναι άπορος. Συγχρόνως λαμβάνονται υπ' όψιν και οι αυξημένες ανάγκες των συζύγων, που προκύπτουν από την χωριστή τους διαβίωση, π.χ. άν ο δικαιούχος σύζυγος χρειαστεί να νοικιάσει σπίτι για να μείνει σε αυτό, τότε αναλόγως θα αυξηθεί το ποσό της διατροφής που θα του επιδικαστεί.
Η διατροφή πληρώνεται σε χρήμα και προκαταβάλλεται κάθε μήνα. Στην πράξη οι σύζυγοι μπορεί να συμφωνήσουν μεταξύ τους άλλο τρόπο καταβολής της διατροφής, αν και τέτοιου είδους συμφωνίες, μπορεί να κριθούν άκυρες, άν δεν είναι διατυπωμένες σωστά και γι΄αυτό καλό είναι να συμβουλευτείς το δικηγόρο σου, πριν κάνεις και μάλιστα εγγράφως τέτοιες συμφωνίες.
Η υποχρέωση διατροφής παύει ή το ποσό της αυξάνεται ή μειώνεται, όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις, όπως όταν αλλάζουν δραματικά (προς το καλύτερο ή το χειρότερο) οι οικονομικές δυνατότητες των συζύγων ή όταν προκύπτουν απρόβλεπτες νέες ανάγκες π.χ. προβλήματα υγείας είτε του δικαιούχου διατροφής είτε του υποχρέου διατροφής συζύγου. Αν ωστόσο, κριθεί από το δικαστήριο ότι ο σύζυγος που δικαιούται διατροφή, επειδή έχει χαμηλότερα εισόδήματα από τον άλλο σύζυγο, είναι υπαίτιος για την διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης (δλδ. φταίει αυτός για την διάλυση του γάμου), τότε δικαιούται ΜΟΝΟ στοιχειώδη διατροφή, πράγμα που σημαίνει ότι θα μειωθεί δραματικά το ποσό της διατροφής που θα επιδικάσει το δικαστήριο. Γι΄αυτό έχει μεγάλη σημασία, πώς θα χειριστείς με το δικηγόρο σου από την αρχή τα ζητήματα της διάστασης, ώστε να μην δώσεις στον άλλο σύζυγο επιχειρήματα, που μπορεί να προβάλει εναντίον σου στην πορεία και που θα επηρεάσουν το ύψος της διατροφής που θα σου επιδικαστεί.
Για το ύψος της διατροφής γίνεται συνεκτίμηση όλων των οικονομικών δεδομένων αμφοτέρων των συζύγων. Θα πρέπει να γνωστοποιήσεις στο δικαστήριο όχι μόνο τα δικά σου οικονομικά και περιουσιακά στοιχεία αλλά και τα μηνιαία εισοδήματα του/της συζύγου σου, την ακίνητή τους περιουσία, τυχόν τραπεζικές καταθέσεις τους, τα οχήματα τους, ακόμα και αδήλωτα εισοδήματα τους, τα οποία ωστόσο είναι πολύ χρήσιμο να μπορείς να αποδείξεις με κάποιον μάρτυρά σου, που γνωρίζει τα πραγματικά εισοδήματα του συζύγου σου (π.χ. κάποιον συγγενή ή οικογενειακό φίλο που γνώριζε τις συνθήκες της οικογενειακής σας ζωής, πριν την διακοπή της έγγαμης συμβίωσης). Άν δεν έχεις πρόσβαση στα φορολογικά έγγραφα του/της συζύγου σου καθώς και σε έγγραφα που αποδεικνύουν τα εισοδήματα του/της, τότε έχεις δικαίωμα να απευθυνθείς στον Εισαγγελέα και να ζητήσεις να σου δώσει Διάταξη, με την οποία η εφορία θα υποχρεωθεί να σου χορηγήσει Εκκαθαριστικά, Ε1, Ε2, Ε9 κτλ του συζύγου σου. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να υποχρεωθεί και ο εργοδότης του/της συζύγου σου να σου δώσει έγγραφα, από τα οποία θα προκύπτουν οι αποδοχές του.
Συμβουλή : μπορείς να υπογράψεις ιδιωτικό συμφωνητικό με τον/την σύζυγο σου αναφορικά με το ύψος της διατροφής, που θα πρέπει να σου δίνει κάθε μήνα, χωρίς να καταφύγεις στο δικαστήριο. Σε περίπτωση που ο υπόχρεος σύζυγος δεν σου καταβάλει την διατροφή που έχετε συμφωνήσει, μπορείς να εκδώσεις σε βάρος του Διαταγή Πληρωμής και να τον υποχρεώσεις να σου την καταβάλει. Όταν έχεις στα χέρια σου μόνο ένα ιδιωτικό συμφωνητικό, ΔΕΝ μπορείς να του/της κάνεις μήνυση, επειδή δεν σου κατέβαλε τη συμφωνηθείσα διατροφή. Μήνυση μπορείς να κάνεις μόνον όταν έχει εκδοθεί μια δικαστική απόφαση που ορίζει το ύψος της διατροφής που πρέπει να σου καταβάλει ο υπόχρεος σύζυγος. Γι΄αυτό, άν έχεις κάνει αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ή αγωγή για καταβολή διατροφής στο δικαστήριο και εν τω μεταξύ ο σύζυγός σου, σου προτείνει "να τα βρείτε εξωδικαστικά", είναι προτιμότερο να τα βρείτε συμβιβαστικά ενώπιον του Δικαστή, ώστε να έχεις στα χέρια σου δικαστική απόφαση, που θα σου δώσει τη δυνατότητα και να επιδιώξεις την είσπραξη της διατροφής σου αλλά και να κάνεις μήνυση σε περίπτωση που ο υπόχρεος σύζυγος δεν σου την καταβάλει.
Δες εδώ για ποιό λόγο πρέπει οπωσδήποτε να συμβουλευτείς δικηγόρο,
πριν φύγεις από την οικογενειακή στέγη
5. Ποιός θα παραμείνει στην (πρώην) οικογενειακή στέγη
Σε περίπτωση διάστασης και για όσο διάστημα αυτή διαρκεί, εφόσον συντρέχουν και λόγοι επιείκειας για κάποιον από τους συζύγους και πάντα συνεκτιμώντας το συμφέρον των τέκνων, το δικαστήριο μπορεί να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησίμευε μέχρι πρότινος (δλδ. πριν την έναρξη της διάστασης) ως κύρια διαμονή των συζύγων και να διατάξει την μετοίκηση του άλλου συζύγου. Μάλιστα η μετοίκηση του ενός συζύγου από την οικογενειακή στέγη μπορεί να διαταχθεί ανεξάρτητα από το ποιος από τους συζύγους είναι ο ιδιοκτήτης του ακινήτου.
Συνήθως το δικαστήριο παραχωρεί τη χρήση της πρώην οικογενειακής στέγης στο πρόσωπο, στο οποίο θα δώσει την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων και συγχρόνως όταν το πρόσωπο αυτό δεν διαθέτει δικό του ακίνητο, στο οποίο μπορεί να μείνει με τα παιδιά ή δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να νοικιάσει άλλο ακίνητο. Άν δεν υπάρχουν τέκνα, τότε υπάρχει πιθανότητα να παραχωρηθεί η χρήση της οικογενειακής στέγης στον σύζυγο που αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και δεν διαθέτει δικό του σπίτι, όταν συγχρόνως ο έτερος σύζυγος είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση και μπορεί να καλύψει με άλλο τρόπο τις δικές του ανάγκες στέγασης (π.χ. είτε νοικιάζοντας άλλο ακίνητο είτε επιστρέφοντας στο πατρικό του).
Ως συμφέρον των τέκνων νοείται η αντιμετώπιση των ιδιαιτεροτήτων των τέκνων στην συγκεκριμένη οικογένεια. Συνήθως, το συμφέρον των τέκνων επιβάλλει την μη αλλαγή του χώρου διαμονής τους, η τη μη αλλαγή σχολείου ή γειτονιάς και μάλιστα απότομα χωρίς δυνατότητα προσαρμογής στο νέο περιβάλλον. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να επιβάλλεται η απομάκρυνση των τέκνων από το χώρο της οικογενειακής στέγης, όταν σ' αυτόν είχαν τραυματικές εμπειρίες.
Η παραχώρηση της χρήσης του ακινήτου δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι ο σύζυγος που θα παραμείνει σε αυτό γίνεται ξαφνικά ιδιοκτήτης του ακινήτου. Ο σύζυγος που παραμένει στην οικογενειακή στέγη χωρίς να είναι ιδιοκτήτης του ακινήτου Δεν επιβαρύνεται με ΕΝΦΙΑ ούτε χρειάζεται φυσικά να δηλώσει το ακίνητο στο Ε9 του. Υποχρεούται βέβαια να πληρώνει τα έξοδα του σπιτιού (π.χ. κοινόχρηστα που αναλογούν σε ενοικιαστή, ηλεκτρικό ρεύμα, νερό, σταθερό τηλέφωνο, ίντερνετ, συνδρομητική τηλεόραση κτλ.)
Υπάρχει η δυνατότητα να παραχωρηθεί τμήμα του ακινήτου (π.χ. μεζονέτας) στον ένα σύζυγο και να επιτραπεί να παραμείνει στο υπόλοιπο τμήμα ο ιδιοκτήτης σύζυγος. Ωστόσο, είναι σκόπιμο να αποφεύγονται τέτοιες λύσεις, όταν υπάρχουν έριδες και διαπληκτισμοί μεταξύ των εν διαστάσει συζύγων, πράγμα που δυστυχώς είναι πολύ συνηθισμένο. Μια τέτοια λύση "συνοίκησης" είναι αυτονόητα μη βιώσιμη, όταν η οικογενειακή στέγη είναι απλώς ένα διαμέρισμα, ακόμα κι άν έχει πολλά δωμάτια !
Ο σύζυγος - ιδιοκτήτης του ακινήτου, ο οποίος παραχωρεί τη χρήση του στον άλλο σύζυγο, δεν παύει να είναι ιδιοκτήτης του ούτε φυσικά κινδυνεύει να χάσει την κυριότητά του ακινήτου. Αυτό που παραχωρεί (ή αναγκάζεται δικαστικά να παραχωρήσει) ο σύζυγος που είναι ιδιοκτήτης του ακινήτου είναι το δικαίωμα στον άλλο σύζυγο να κάνει χρήση του σπιτιού, δλδ. να διαμένει σε αυτό και τίποτα περισσότερο.
Ο νόμος προβλέπει ότι μπορεί να υποχρεωθεί ο σύζυγος που κρατά τη χρήση του ακινήτου (το όποιο δεν του ανήκει κατά κυριότητα) να καταβάλει ανάλογο μίσθωμα στον ιδιοκτήτη σύζυγο. Στην πράξη κάτι τέτοιο δεν είναι σύνηθες, ωστόσο η παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης από τον ιδιοκτήτη σύζυγο είναι πολύ πιθανό να επηρεάσει το ύψος της διατροφής που θα καταβάλει αυτός στον έτερο σύζυγο ή στα τέκνα. Γι΄αυτό, θα πρέπει να προβείς με το δικηγόρο σου σε μια οικονομική εκτίμηση των ενδεχόμενων λύσεων και να επιδιώξεις τη λύση που κρίνεις ως την πιο συμφέρουσα για σένα και τα τέκνα σου.
Συμβουλή : Μπορείς να φύγεις από την οικογενειακή στέγη (που μπορεί να ανήκει ή όχι στον/στην σύζυγό σου) και μετά να ζητήσεις από το δικαστήριο να διατάξει την μετοίκηση του/της συζύγου σου από αυτό και την παραχώρηση της χρήσης του σε σένα. Ωστόσο, θα πρέπει ο δικηγόρος σου να συντάξει χωρίς καθυστέρηση τα εξωδικαστικά και δικαστικά έγγραφα που απαιτούνται, για να μην θεωρηθεί ότι έχεις προβεί σε εγκατάλειψη της οικογενειακής στέγης και ότι έχεις παραχωρήσει σιωπηρά την χρήση της στον άλλο σύζυγο.
6. Σε ποιόν θα παραμείνει η οικοσκευή, τα έπιπλα του σπιτιού και άλλα χρήσιμα κινητά
Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, ο καθένας από τους συζύγους δικαιούται να παραλάβει τα κινητά που του ανήκουν, ακόμη και αν τα χρησιμοποιούσαν και οι δύο ή και μόνος ο άλλος σύζυγος. Υποχρεούται όμως να παραχωρήσει στον έτερο σύζυγο τη χρήση των οικιακών αντικειμένων που του είναι απολύτως απαραίτητα για τη χωριστή του εγκατάσταση, αν το επιβάλλουν οι περιστάσεις για λόγους επιείκειας. Επίσης, οι σύζυγοι κατανέμουν, σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, τη χρήση των κινητών που ανήκουν και στους δύο, σύμφωνα με τις προσωπικές τους ανάγκες. Αν διαφωνούν, η κατανομή γίνεται από το δικαστήριο που μπορεί να επιδικάσει εύλογη αποζημίωση για τη χρήση που παραχωρεί.
Οι σύζυγοι που έχουν πάρει την απόφαση να μην συγκατοικούν πλέον έχουν δικαίωμα να πάρουν, όταν φύγουν από το σπίτι, τα κινητά πράγματα που ανήκουν στον καθέναν Πρόκειται για πράγματα που έχει αγοράσει ο καθένας με αποκλειστικά δικά του χρήματα ή που κάποιος τα έχει δωρήσει αποκλειστικά σε αυτόν. Βέβαια, όταν ένας γάμος έχει διαρκέσει αρκετό καιρό, πόσο μάλλον χρόνια, είναι συχνά δύσκολο να γίνει ένας τέτοιος διαχωρισμός χωρίς διαφωνίες και διαπληκτισμούς. Γι΄αυτό και δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο κάποια ζευγάρια να καταφεύγουν στα δικαστήρια, προκειμένου να αποδείξουν ότι κάποια κινητά πράγματα, που συχνά είναι μεγάλης αξίας, όπως έργα τέχνης, κοσμήματα, πολυτελή αντικείμενα διακόσμησης κτλ. αγοράστηκαν με χρήματα που πλήρωσαν οι γονείς τους ή με χρήματα που είχαν μαζέψει οι ίδιοι πριν το γάμο κτλ. και άρα δεν πρέπει να τα πάρει ο άλλος σύζυγος, γιατί ανήκουν αποκλειστικά στους ίδιους.
Πάντως, όσο διαρκεί η διάσταση, κάποια κινητά πράγματα μπορούν να παραχωρηθούν στη χρήση του ενός μόνο συζύγου, ακόμα και άν δεν του ανήκουν ή δεν του ανήκουν κατ' αποκλειστικότητα, προκειμένου να μπορέσει να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του χωριστής διαβίωσης είτε αυτός/η παραμείνει στην οικογενειακή στέγη είτε μεταφερθεί σε άλλο ακίνητο. Οι βασικές περιστάσεις - λόγοι επιείκειας που δικαιολογούν την παραχώρηση στον ένα σύζυγο κινητών πραγμάτων που είτε ανήκουν στον έτερο σύζυγο είτε ανήκουν και στους δύο συζύγους είναι η ικανή διάρκεια του γάμου, η ηλικία του κάθε συζύγου, ο τρόπος ζωής του πριν τη διάσταση, η κατάσταση της υγείας του, η ηλικία του και ο αριθμός των κοινών τέκνων, των οποίων ο σύζυγος έχει την επιμέλεια.
Συνήθως, τα δικαστήρια παραχωρούν τη χρήση της οικοσκευής και των επίπλων της οικογενειακής στέγης στον σύζυγο, ο οποίος θα έχει την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων και μάλιστα χωρίς να επιβάλλει στο σύζυγο που παίρνει την χρήση να καταβάλει μηνιαία χρηματική αποζημίωση στον ιδιοκτήτη σύζυγο. Οπότε είτε τα πράγματα αυτά θα παραμείνουν στην οικογενειακή στέγη, όπου ο έχων την επιμέλεια των τέκνων σύζυγος θα μείνει με αυτά είτε θα τα πάρει μαζί του σε άλλη οικία, στην οποία θα μετεγκατασταθεί. Στα πράγματα που μπορεί να χρησιμοποιεί ο ένας μόνος σύζυγος συγκαταλέγεται και το αυτοκίνητο, όταν ο άλλος σύζυγος διαθέτει μεταφορικό μέσο για να καλύπτει τις δικές του ανάγκες μετακίνησης.
Και σε αυτή την περίπτωση, όπως και στην παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης, δε σημαίνει ότι τα κινητά πράγματα χαρίζονται στον σύζυγο και γίνονται δικά του. Απλώς του δίνεται το δικαίωμα να τα χρησιμοποιεί (και να τα φροντίζει) για όσο διάστημα διαρκεί η διάσταση.
Ακολουθεί παράδειγμα από δικόγραφο ασφαλιστικών μέτρων, στο οποίο απαριθμούνται τα κινητά πράγματα των οποίων ζητείται η χρήση :
"Δεδομένου ότι δεν διαθέτω τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους για να συντηρήσω εμένα και τα τέκνα μου, επιβάλλεται να ρυθμιστεί η χρήση των κινητών πραγμάτων, που βρίσκονται στην συζυγική οικία και να ανατεθεί σε μένα προσωρινά η χρήση των ακολούθων, επειδή είναι απαραίτητα για την χωριστή μας εγκατάσταση, διατασσομένης της παραμονής τους στην οικογενειακή στέγη και της παράδοσης τους προσωρινά σε μένα. Τα κινητά πράγματα, των οποίων η χρήση πρέπει να μου παραχωρηθεί είναι τα εξής : Το σαλόνι του σπιτιού, δύο πολυθρόνες, ένας διθέσιος - ένας τριθέσιος καναπές, μία τραπεζαρία με έξι καρέκλες, ένα μικρό τραπέζι, Ένα μεγάλο κομοδίνο, Κρεβατοκάμαρα με δύο κομοδίνα, Δύο ψυγεία - το ένα εντοιχιζόμενο -, κουζίνα πλυντήριο, καταψύκτη, φούρνο μικροκυμάτων, Μία τηλεόραση, που υπάρχει στην κουζίνα και δύο τηλεοράσεις των παιδιών, Ένα σύνθετο, Ένα DVD - ένα βίντεο, Πέντε (5) κρεβάτια των παιδιών, Μια βιβλιοθήκη, Ένα διπλό γραφείο, Τρία κάδρα, Μια τραπεζαρία κουζίνας με έξι καρέκλες, Όλο τον ρουχισμό τον δικό μου, όλα τα χαλιά και όλα τα λευκά είδη, Όλη την οικοσκευή, απαραίτητη για εμένα και τα παιδιά, Όλα τα πράγματα των παιδιών (δηλαδή ρούχα, βιβλία, παιχνίδια, τιμαλφή), Όλα τα προσωπικά μου αντικείμενα (ρούχα, τιμαλφή κτλ.)"
Συμβουλή : άν αποφασίσεις να φύγεις από την οικογενειακή στέγη, μπορείς χωρίς κανένα πρόβλημα να πάρεις μαζί σου τα απολύτως προσωπικά σου αντικείμενα, όπως τα ρούχα σου, τα εργαλεία της δουλειά σου, τον ηλεκτρονικό υπολογιστή που χρησιμοποιείς για την εργασία σου, είδη πρώτης ανάγκης κτλ. Ωστόσο, άν υπάρχουν και άλλα πολύτιμα αντικείμενα, τα οποία για κάποιο λόγο ο/η σύζυγός σου μπορεί να διεκδικήσει, καλό είναι πρώτα να συνεννοηθείς με το δικηγόρο σου, ώστε να προβεί άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες, για να σε προφυλάξει από μελλοντικές αντιδικίες και τυχόν ποινικές ευθύνες που μπορεί να σου αποδώσει ο σύζυγός σου επειδή πήρες αντικείμενα που θα ισχυρίζεται ότι δεν σου ανήκουν.
7. Τί γίνεται με τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν αποκτηθεί κατά τη διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης ("αποκτήματα γάμου")
Το ζήτημα αυτό είναι για τους εν διαστάσει συζύγους εξίσου ακανθώδες με όλα τα προηγούμενα και συγχρόνως παρουσιάζει τις περισσότερες προκλήσεις από πλευράς νομικού περιεχομένου. Τις περισσότερες φορές όταν οι δικηγόροι διαπραγματεύονται τους όρους για την συναινετική λύση του γάμου, το ζήτημα της ρύθμισης των αποκτημάτων του γάμου, είναι ένα από τα ζητήματα που συχνά οδηγεί στο να ναυαγήσουν οι διαπραγματεύσεις, γιατί οι σύζυγοι δεν είναι αποφασισμένοι να λύσουν συναινετικά τόσο νωρίς τις οικονομικές τους διαφορές, όταν μάλιστα υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία σημαντικής αξίας, όπως ένα σπίτι.
Αναφέραμε πιο πάνω (στην παράγραφο 6) ότι οι εν διαστάσει σύζυγοι έχουν δικαίωμα να παραλάβουν τα κινητά πράγματα που τους ανήκουν αποκλειστικά, εκτός εάν συμφωνήσουν ή υποχρεωθούν δικαστικά να παραχωρήσουν τη χρήση αυτών των κινητών πραγμάτων στον άλλο σύζυγο. Υπενθυμίζουμε ότι η παραχώρηση της χρήσης μπορεί να αφορά και το ακίνητο, το οποίο χρησίμευε ως οικογενειακή στέγη. Είπαμε επίσης ότι η παραχώρηση αυτής της χρήσης δεν μεταβάλει το ιδιοκτησιακό καθεστώς των (κινητών ή ακινήτων) πραγμάτων. Σε κάθε σύζυγο εξακολουθεί να ανήκει κατά κυριότητα οτιδήποτε έχει αποκτήσει κατά τη διάρκεια του γάμου, όπως οικόπεδα, σπίτια, τραπεζικές καταθέσεις, οχήματα, σκάφη κτλ. Σε αυτόν τον κανόνα όμως υπάρχουν κάποιες σημαντικές εξαιρέσεις !
Ο νόμος λέει ότι όσα έχει αποκτήσει ο κάθε σύζυγος κατά τη διάρκεια του γάμου, τα απέκτησε δεδομένου ότι είχε την συμβολή (οικονομική, ηθική, ψυχολογική κτλ.) του άλλου συζύγου. Γι΄αυτό και ο άλλος σύζυγος ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ να ζητήσει από τον άλλο σύζυγο (που έγινε πλουσιότερος κατά τη διάρκεια του γάμου) είτε να του μεταβιβαστεί το 1/3 των περιουσιακών στοιχείων που έχει αποκτήσει ο άλλος σύζυγος είτε να του δώσει μια χρηματική αποζημίωση που αντιστοιχεί στην αξία του 1/3 των περιουσιακών αυτών στοιχείων. Άν ο δικαιούχος σύζυγος αποδείξει ότι η συμβολή του ήταν μεγαλύτερη του 1/3, τότε ζητά αντιστοίχως να του μεταβιβαστεί μεγαλύτερο ποσοστό ή να του καταβληθεί μεγαλύτερη αποζημίωση. Άν όμως ο "πλουσιότερος" σύζυγος αποδείξει ότι όσα απέκτησε, τα απέκτησε χωρίς καμία συμβολή του συζύγου του, τότε δεν του οφείλει καμία αποζημίωση.
Ακόμα κι άν κάποιος σύζυγος έχει τέτοια απαίτηση έναντι του ("πλουσιότερου") συζύγου ΔΕΝ μπορεί να την επιδιώξει να ικανοποιηθεί δικαστικά παρά μόνον μετά την αμετάκλητη λύση του γάμου είτε αφού έχουν περάσει αποδεδειγμένα δύο χρόνια συνεχούς διάστασης μεταξύ των συζύγων. Άν τυχόν ο δικαιούχος σύζυγος ΠΑΡΑΙΤΗΘΕΙ από την αξίωση του πριν την αμετάκλητη λύση του γάμου ή πριν την συμπλήρωση της διετούς διάστασης, τότε η παραίτηση είναι ΑΚΥΡΗ και δεν έχει καμία έννομη συνέπεια. Μόνο σε μία περίπτωση είναι έγκυρη αυτή η παραίτηση : όταν η παραίτηση από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου έχει γίνει ΕΝ ΟΨΕΙ και ΥΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ της συναινετικής λύσης του γάμου ! Γι΄αυτό είναι πολύ σημαντικό να έχεις κατανοήσει απόλυτα τους όρους που περιλαμβάνονται στα συμφωνητικά που υπογράφεις κάθε φορά με το/τη σύζυγο σου.
Η ανάλυση του ζητήματος ξεπερνά τους σκοπούς του παρόντος πρακτικού οδηγού, αφού είναι ένα ζήτημα αρκετά περίπλοκο τόσο νομικά όσο και πρακτικά. Ωστόσο είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να συζητήσεις με τον δικηγόρο σου, πριν συμφωνήσεις σε ζητήματα επιμέλειας, διατροφής κτλ. Άν έχεις μια τέτοια αξίωση έναντι του/της συζύγου σου (ακόμα κι άν είναι χρονικά νωρίς για να την επιδιώξεις δικαστικά), τότε έχεις ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί που θα πρέπει να αξιοποιήσεις.
Συμβουλή : Άν έχεις βάσιμες υποψίες ότι ο/η εν διαστάσει σύζυγός σου πρόκειται να πωλήσει τα περιουσιακά στοιχεία του, επειδή έχει κατά νου ότι εσύ θα τα διεκδικήσεις, τότε μπορείς (ανάλογα με τη χρονική στιγμή που διανύεις και τις δικαστικές ενέργειες που τυχόν ήδη έχεις κάνεις) να ζητήσεις να απαγορευτεί δικαστικά στο/στη σύζυγο να μεταβιβάσει τα περιουσιακά του στοιχεία (αίτηση συντηρητικής κατάσχεσης) ή να εγγράψεις προσημείωση υποθήκης στα ακίνητά του ή υποθήκη, ώστε να αποθαρρύνεις υποψήφιους αγοραστές. Ποιά είναι η νομικά ενδεδειγμένη κίνηση καθώς και η οικονομικά συμφορότερη για σένα, θα σου την υποδείξει ο δικηγόρος σου.
IV. Πρέπει αναγκαστικά να καταφύγω στο Δικαστήριο, για να διευθετήσω τα ζητήματα που προκύπτουν από την έγγαμη διάσταση ;
Όχι, δεν πρέπει αναγκαστικά να καταφύγεις στις δικαστικές αίθουσες, για να κατοχυρώσεις τα δικαιώματα σου. Μπορείς να ρυθμίσεις σε κλίμα συναίνεσης και ηρεμίας με τον/την εν διαστάσει σύζυγό σου όλα όσα πρέπει να διευθετηθούν μέχρι να λυθεί ο γάμος σας και να τα αποτυπώσεις σε μία έγγραφη συμφωνία. Η συμφωνία δεν επιβάλλεται εκ του νόμου να είναι έγγραφη, ωστόσο αντιλαμβάνεσαι ότι τα έγγραφα έχουν το πλεονέκτημα της αποδεικτικής ισχύος. Και οι προφορικές συμφωνίες είναι έγκυρες, αλλά όταν τα μέρη δεν εφαρμόζουν όσα προφορικά συμφωνήθηκαν, τότε είναι συνήθως δύσκολο να αποδείξεις ότι πράγματι συμφώνησες π.χ. το συγκεκριμένο ύψος διατροφής ή ότι θα έχεις τη χρήση της οικογενειακής στέγης, των κινητών κτλ. Άλλωστε, τα έγγραφα θα σου χρησιμεύσουν σε διάφορες αρχές και υπηρεσίες, όπως στην εφορία (π.χ, για να εισπράξεις επίδομα τέκνων), στα σχολεία των παιδιών (π.χ. για να ζητήσεις βεβαιώσεις φοίτησης, για να κάνεις μεταγραφή σε άλλο σχολείο, για να δώσεις άδεια να πάει το παιδί σου σε σχολική εκδρομή).
Σε κάποιες ωστόσο περιπτώσεις δεν σου αρκεί μία έγγραφη συμφωνία, για να αποδείξεις ότι βρίσκεσαι σε διάσταση. Για παράδειγμα, προκειμένου να καταστείς δικαιούχος κάποιων κοινωνικών παροχών ή επιδομάτων, συχνά ζητείται να αποδεικνύεις ότι βρίσκεσαι σε διάσταση όχι με ένα ιδιωτικό συμφωνητικό που έχεις υπογράψει με τον/την εν διαστάσει σύζυγο αλλά με ένα δικόγραφο που έχεις καταθέσει στο δικαστήριο π.χ. με σχετική αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, όπου θα ζητάς την δικαστική ρύθμιση των θεμάτων της έγγαμης διάστασης.
Και φυσικά, όταν έχεις μία έγγραφη συμφωνία μπορείς να επιδιώξεις δικαστικά να υποχρεωθεί ο/η σύζυγος να εφαρμόσει αυτά που έχετε συμφωνήσει προφορικά. Όταν όμως έχεις στα χέρια σου μια δικαστική απόφαση όχι μόνο εξοπλίζεις το δικαίωμά σου με άμεσα εκτελεστό τίτλο εκ του νόμου, αλλά - ανάλογα την περίπτωση - μπορείς ακόμα και να ζητήσεις την επέμβαση του Εισαγγελέα, κάτι που δεν προβλέπεται σε περίπτωση ιδιωτικών συμφωνητικών.
Επαναλαμβάνουμε ότι η προσφυγή στα Δικαστήρια δεν είναι μονόδρομος. Ωστόσο, θα πρέπει να συζητήσεις με το δικηγόρο σου, ποιά είναι η καλύτερη οδός στη δική σου περίπτωση.
Δες εδώ πώς πρέπει να συμπεριφερθείς στο δικαστήριο τη μέρα της αντιδικίας
V. Άν κάνω εξωδικαστική συμφωνία, μπορώ να έχω κοινό δικηγόρο με τον/την
εν διαστάσει σύζυγό μου;
Μπορεί το πρώην έτερο ήμισυ σου να αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου τα έξοδα του κοινού σας δικηγόρου, ο οποίος θα συντάξει τα συμφωνητικά. Μπορεί να θεωρείς ότι έχεις τόσο καλή επικοινωνία με τον/την εν διαστάσει σύζυγό σου, ώστε δεν συντρέχει λόγος να χαλάς χρήματα σε άλλους δικηγόρους. Μπορεί ο κοινός δικηγόρος να είναι και κοινός οικογενειακός σας φίλος, άρα δεν υπάρχει περίπτωση να σε πλήξει στο παραμικρό. Ίσως να έχεις δίκιο.
Ωστόσο, θα ήταν φρόνιμο να μην έχεις κοινό δικηγόρο με τον/την εν διαστάσει σύζυγό σου. Στην πράξη, μέχρι το ζευγάρι να καταλήξει να διευθετήσει συναινετικά τις διαφορές που προκύπτουν από την διάσταση, έχει προηγηθεί μια τεταμένη περίοδος αντεγκλήσεων, αλληλοκατηγοριών και αντεκδικήσεων μεταξύ τους. Ένας μόνο δικηγόρος πρέπει να έχει μεγάλα αποθέματα χρόνου, υπομονής και διαύγειας, για να είναι σε θέση να ακούσει τον καθένα σας ξεχωριστά και να αποφασίσει, τί είναι αυτό που συμφέρει και τους δύο εξίσου. Συχνά μάλιστα αυτό που είναι συμφέρων για το έναν είναι ασύμφορο για τον άλλο. Δεδομένου ότι οι δικηγόροι είναι άνθρωποι και όχι υπολογιστικές μηχανές ακριβείας είναι σχεδόν αναμενόμενο ότι θα πάρουν - λίγο ή πολύ, συνειδητά ή ασυνείδητα - το μέρος κάποιου εκ των δύο σας. Δεν αναφερόμαστε σε περιπτώσεις δικηγόρων που συνειδητά φροντίζουν αποκλειστικά για το συμφέρον εκείνου εκ των δυο συζύγων που θα καταβάλει την αμοιβή, γιατί θέλουμε να πιστεύουμε ότι αυτές οι περιπτώσεις είναι ελάχιστες.
Για να μην κάνεις λοιπόν δεύτερες σκέψεις ή για να μην βρεθείς στην πορεία προ απροόπτου με μη αναστρέψιμες συνέπειες, καλό θα ήταν να διαθέσεις κάποια χρήματα, ακόμα κι άν δεν έχεις μεγάλη οικονομική ευχέρεια, για να εκπροσωπηθείς στις εξωδικαστικές διαπραγματεύσεις από τον δικό σου αποκλειστικά δικηγόρο. Ο δικηγόρος σου θα βρει το χρόνο, την υπομονή και τη διαύγεια να υπερασπιστεί τα δικά σου συμφέροντα, γιατί θα έχει να ακούσει μόνον εσένα, θα δουλεύει μόνο για εσένα και δεν θα έχει διλήμματα, γιατί θα λάβει υπόψιν το δικό σου μόνο συμφέρον. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να δυναμιτίζει τις διαπραγματεύσεις κρατώντας άτεγκτη στάση, εκτός κι αν αυτή, είναι η στάση που εσύ επιθυμείς να κρατήσει ο δικηγόρος σου.
Δες εδώ πώς να διαλέξεις δικηγόρο για τη ρύθμιση των ζητημάτων της διάστασης και του διαζύγίου.
VΙ. Επίλογος
Ο παρών δικηγορικός οδηγός είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να καλύψει όλα τα επι μέρους ζητήματα που μπορούν να προκύψουν κατά τη διάρκεια της έγγαμης διάστασης. Ωστόσο, προσπαθήσαμε να αναφερθούμε τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο στα πλέον καίρια από αυτά, ώστε να μπορείς να σχηματίσεις μια σφαιρική αντίληψη για τα θέματα που μπορεί να σε απασχολήσουν, όταν βρίσκεσαι σε μια τέτοια ομολογουμένως πρωτόγνωρη και αρκετά επιβαρυμένη ψυχολογικά περίοδο. Προτείνουμε μετά την πρώτη ανάγνωση να ανατρέξεις στον οδηγό αυτό, πριν κάνεις το ραντεβού σου με τον δικηγόρο, που έχεις επιλέξει να σε συμβουλεύσει νομικά και ενδεχομένως να σε εκπροσωπήσει στις διαπραγματεύσεις ή στην δικαστική αντιδικία σου με το/τη σύζυγο, διότι έτσι θα είσαι αρκούντως κατατοπισμένος/η, ώστε να μπορέσεις να επικοινωνήσεις πιο αποτελεσματικά με τον δικηγόρο σου και συγχρόνως να κατανοήσεις αυτά που εκείνος θα σου προτείνει.
Μην ξεχνάς ότι κάθε δυσκολία είναι μια πρόκληση για αλλαγή ! Ό,τι χαρακτηρίζουμε ως "πρόβλημα" ή "αδιέξοδο" χάνει την ισχύ του, όταν επιλέγουμε να το αντιμετωπίσουμε με ψυχραιμία, και διαύγεια. Τα πιο δυνατά όπλα μας σ' αυτόν τον αγώνα είναι η σωστή ενημέρωση σε συνδυασμό με την πίστη στον εαυτό μας.
Στείλε μας τη γνώμη σου για το δικηγορικό οδηγό.
Πες μας, άν τον βρήκες χρήσιμο, αν σε βοήθησε
και ποιά άλλα θέματα θα ήθελες να καλύπτει.
Η γνώμη σου είναι για μας πολύτιμη !